تست اسپیرومتری یکی از معاینات اولیه استخدام در مراکز طب کار می‌باشد. این تست در لیست معاینات طب کار جهت انجام معاینات بدو استخدام تامین اجتماعی، دوره‌ای و اختصاصی قرار دارد.

آزمایش اسپیرومتری (تست تنفس) در حقیقت توان تنفسی افراد را نشان می‌دهد و انجام درست آن سلامتی آنان را در محیط کاری تضمین می‌نماید. این تست آزمونی است جهت بررسی قابلیت و سرعت ورود و خروج هوا به ریه‌ها. با استفاده از حجم‌ها و ظرفیت‌های ریوی می‌توان سلامت عملکرد ریه‌‌ها را مورد ارزیابی قرار داده و به تشخیص بیماری‌های تنفسی و تخمین میزان شدت آن‌ها دست یافت. توجه داشته باشید نوار تنفسی شما با استانداردهای ویژه خودتان سنجیده میشود، یعنی قد، وزن، سن، جنس و نژاد شما. با توجه به این خصوصیات است که دستگاه با مقایسه نفس شما با استاندارد خودتان تعیین میکند که آیا نفستان طبیعی است یا نه.

برای تفسیر اسپرومتری به سه تنفس مناسب احتیاج هست. در یک نوبت بیش از هشت بار اسپیرومتری نمی توان انجام داد زیرا امکان سنکوپ برای فرد وجود دارد. بنابراین باید سعی کرد روش انجام مانور را به درستی از اپراتور آموزش دهنده یاد گرفت و مانور را با تلاش کامل انجام داد تا بتوان سه مانور قابل قبول تنفسی داشت.

متغیر‌های مورد ارزیابی در اسپیرومتری کدامند؟

در اسپیرومتری با هدف غربالگری شغلی معمولاً متغیرهای زیر مور‌د ارزیابی قرار می‌گیرند:

FVC یا ظرفیت حیاتی پرفشار عبارت است از میزان هوایی که یک فرد می‌تواند پس از انجام یک دم عمیق، با فشار از ریه‌های خود خارج نماید.
FEV1 بخشی از حجم بازدمی پرفشار است که در ثانیه اول از ریه‌ها خارج شده است.
FEF25-75 عبارت است از جریان هوای میانه بازدم.
PEF عبارت است از پیک جریان بازدمی یعنی حداکثر جریان بازدمی هنگامی که فرد با حداکثر تلاش خود بازدم انجام می‌دهد.

در هنگام انجام تست اسپیرومتری (تست عملکرد ریه) لازم است به توصیه‌های زیر توجه کنید:

لازم است که فرد قبل از انجام تست؛ خسته وگرسنه نبوده و در حالت سرحالی و تعادل این تست را انجام دهد.

موارد منع انجام اسپیرومتری:

در صورت وجود مشکلات زیر نباید این تست را انجام داد:

– سابقه عفونت ریوی، فشار خون کنترل نشده، شک به وجود و یا سابقه بیماری سل یا دیگر عفونت‌های تنفسی
– سابقه عمل جراحی قفسه سینه یا شکم در ۳ هفته اخیر، سابقه سکته قلبی در ۶ هفته اخیر
– شواهد تنگی نفس آشکار، سابقه سرفه با خلط خونی، جراحی اخیر چشم یا گوش
– پارگی پرده صماخ گوش، سابقه اخیر سکته مغزی یا آمبولی ریه

عوامل مداخله کننده در انجام اسپیرومتری:

در صورت وجود علایم زیر، انجام این تست به تعویق می‌افتد و پس از بهبودی و یا رفع مشکل میتواند انجام شود:

– بیماری حاد یا سرما خوردگی در طی ۳ روز گذشته
– عفونت تنفسی شدید (آنفلوآنزا,برونشیت, پنومونی) در طی ۳ هفته گذشته
– سیگار کشیدن در یک ساعت اخیر
– خوردن غذای سنگین در ۱ تا ۲ ساعت گذشته
– استفاده از داروهای ضد آسم استنشاقی در یک ساعت گذشته
– سابقه عفونت گوش یا مشکل گوش در ۳ هفته گذشته

نحوه انجام اسپیرومتری:

ابتدا قد و وزن شما‌اندازه گیری می‌شود؛ زیرا براساس این‌اندازه‌ها دستگاه ظرفیت تنفسی افراد را سنجش خواهد نمود. لازم است که با دقت به مطالب کارشناس اسپیرومتری گوش فرا داده و عمل کنید.
شروع : ابتدا بر روی صندلی کاملاً راحت و صاف بنشینید؛ کمر بند خود را شل کنید تا فشاری بر خود احساس نکنید. سپس گیره بینی را زده و دهانی را که به شما نشان داده می‌شود داخل دهان خود بگذارید و محکم لبهایتان را دور قطعه دهانی ببندیدو بعد تنفس را انجام دهید.
سپس طبق دستورات زیر عمل کنید:
۱- ابتدا چند نفس (دم و بازدم) معمولی بکشید.
۲- یک دم عمیق؛ کامل و سریع بکشید؛ بطوری که کلیه فضای ریه هایتان مملو از هوا شده باشد.
۳- تا آنجا که می‌توانید بازدم را با سرعت؛ شدت و قدرت فوت کنید بطوریکه ریه‌ها کاملا” خالی شودو طول مدت بازدم شما حداقل ۶ ثانیه طول بکشد. (همانند کسی که بخواهد یک آتش را با قدرت؛ شدت و سرعت خاموش نماید.)
لازم به ذکر است که اهمیت انجام دم عمیق و کامل کمتر از انجام بازدم عمیق و کامل نمی‌باشد.

اگر به این نکات دقت نکنید جواب آزمایش مناسب نخواهد بود:

– وضعیت قرار گیری نامناسب
– عدم تلاش حداکثری شما جهت انجام مانور
– نشت هوا از بین لبها و قطعه دهانی تان
– دم یا بازدم غیر کامل (قبل و یا در حین انجام مانور فعال پرفشار)
– تأخیر در شروع بازدم
– سرفه (مخصوصاً در ثانیه اول بازدم)
– بسته شدن قطعه دهانی بازبان خود
– قطع زودرس بازدم
– مصرف غذاهای سنگین و استعمال دخانیات در دو ساعت قبل از انجام آزمون.